Czy wszystkie Eko Opakowania są naprawdę Eko? Analiza najpopularniejszych materiałów stosowanych w opakowaniach Zero Waste
Zamawiając online, coraz częściej spotykamy się z obietnicami “eko opakowań”, “opakowań zero waste” i innych rozwiązań mających minimalizować nasz wpływ na środowisko. Hasła te brzmią obiecująco, szczególnie dla tych, którzy starają się prowadzić bardziej ekologiczny tryb życia i dbają o to, by ich zakupy online wpisywały się w ideę zero waste. Ale czy rzeczywiście wszystko, co błyszczy etykietą “eko”, zasługuje na to miano? W gąszczu marketingowych chwytów i skomplikowanych procesów produkcyjnych, łatwo się pogubić. Czy opakowanie z tektury jest zawsze lepsze niż plastikowe? A co z opakowaniami biodegradowalnymi, które lądują na zwykłym wysypisku? Sprawdźmy.
Opakowania biodegradowalne: teoria a praktyka
Opakowania biodegradowalne, wykonane z materiałów organicznych, takich jak skrobia kukurydziana, trzcina cukrowa czy celuloza, z założenia mają ulegać rozkładowi pod wpływem mikroorganizmów w odpowiednich warunkach. Brzmi idealnie, prawda? Problem pojawia się, gdy te „odpowiednie warunki” okazują się trudne do spełnienia w rzeczywistości. Większość opakowań biodegradowalnych wymaga kompostowania przemysłowego w kontrolowanej temperaturze i wilgotności. Niestety, niewiele gospodarstw domowych posiada dostęp do takich kompostowni, a nawet jeśli, sortowanie odpadów organicznych i dostarczenie ich do odpowiedniego miejsca bywa kłopotliwe.
Co się dzieje, gdy opakowanie biodegradowalne trafi na zwykłe wysypisko śmieci? Bez dostępu do tlenu, wilgoci i odpowiedniej mikroflory, proces rozkładu może trwać bardzo długo, a czasem w ogóle nie zachodzić. Co więcej, w warunkach beztlenowych biodegradacja może prowadzić do emisji metanu, gazu cieplarnianego o znacznie silniejszym wpływie na klimat niż dwutlenek węgla. Zatem, wbrew intencjom, opakowanie, które miało być ekologiczne, staje się problemem.
Warto również zwrócić uwagę na to, jak wytwarzane są te biodegradowalne materiały. Uprawa roślin takich jak kukurydza, potrzebna do produkcji skrobi, wymaga intensywnego nawożenia i zużywa duże ilości wody. Transport surowców, proces produkcji i transport gotowych opakowań również generują emisję dwutlenku węgla. Dlatego, zanim uznamy opakowanie biodegradowalne za w pełni ekologiczne, warto przyjrzeć się całemu jego cyklowi życia.
Kompostowalne, czyli jakie? Czy da się je wrzucić do ogródka?
Termin kompostowalne często bywa mylony z biodegradowalnym, ale istnieje między nimi istotna różnica. Opakowania kompostowalne muszą rozkładać się w określonym czasie i w konkretnych warunkach, pozostawiając po sobie substancje korzystne dla gleby – kompost. Zgodnie z normą EN 13432, opakowanie kompostowalne powinno rozłożyć się w warunkach kompostowania przemysłowego w ciągu 12 tygodni i nie powinno zawierać szkodliwych substancji.
I tu znów wracamy do problemu dostępności kompostowni przemysłowych. Choć opakowania kompostowalne teoretycznie można wrzucać do przydomowych kompostowników, to nie zawsze jest to dobry pomysł. Wiele z nich rozkłada się zbyt wolno lub wymaga bardzo specyficznych warunków, których nie da się zapewnić w zwykłym kompostowniku. Poza tym, jeśli nie mamy pewności, czy opakowanie na pewno jest w 100% kompostowalne, lepiej go nie dodawać do kompostu, by uniknąć zanieczyszczenia go szkodliwymi substancjami. Niestety, brak jasnych i czytelnych oznaczeń na opakowaniach utrudnia konsumentom podjęcie świadomej decyzji.
Recykling: nadzieja w ponownym wykorzystaniu surowców
Opakowania z recyklingu, wykonane z przetworzonych materiałów, takich jak papier, szkło czy plastik, wydają się być bardziej oczywistym wyborem dla osób dbających o środowisko. Korzystanie z surowców wtórnych zmniejsza zapotrzebowanie na zasoby naturalne, ogranicza zużycie energii i redukuje ilość odpadów trafiających na wysypiska. Przykładowo, recykling papieru pozwala zaoszczędzić drzewa, wodę i energię, a recykling plastiku zmniejsza ryzyko zanieczyszczenia oceanów.
Jednak i w tym przypadku nie wszystko jest takie proste. Proces recyklingu również generuje emisję dwutlenku węgla, a nie wszystkie materiały nadają się do wielokrotnego przetworzenia. Niektóre rodzaje plastiku, zwłaszcza te zanieczyszczone resztkami jedzenia, są trudne do recyklingu i często trafiają na wysypiska lub do spalarni. Poza tym, jakość materiału z recyklingu może być niższa niż pierwotnego, co ogranicza jego zastosowanie. Dlatego, zanim wybierzemy opakowanie z recyklingu, warto sprawdzić, z jakiego rodzaju materiału zostało wykonane i czy dany materiał jest powszechnie recyklingowany w naszym regionie.
Coraz popularniejsze stają się opakowania wykonane z tektury falistej pochodzącej w 100% z recyklingu. To bardzo dobry krok w kierunku zrównoważonego rozwoju, ale pamiętajmy, że nawet takie opakowanie powinno trafić do odpowiedniego pojemnika na makulaturę po jego użyciu. Kluczem do sukcesu jest efektywny system segregacji odpadów i edukacja społeczeństwa w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami.
Alternatywne materiały: grzyby, algi i inne innowacje
Oprócz popularnych rozwiązań, takich jak opakowania biodegradowalne, kompostowalne i z recyklingu, na rynku pojawia się coraz więcej innowacyjnych materiałów opakowaniowych, które obiecują jeszcze mniejszy wpływ na środowisko. Przykładem są opakowania wykonane z grzybów, które rosną na odpadach rolniczych i mogą być kompostowane w przydomowym kompostowniku. Innym ciekawym rozwiązaniem są opakowania z alg, które są biodegradowalne i mogą być wykorzystywane jako nawóz. Firmy eksperymentują również z opakowaniami z otrębów pszennych, skrobi ziemniaczanej czy nawet z mleka.
Te innowacyjne materiały mają ogromny potencjał, ale na razie są stosunkowo drogie i nie są dostępne na szeroką skalę. Wymagają również dalszych badań i testów, by upewnić się, że są rzeczywiście bezpieczne dla środowiska i konsumentów. Niemniej jednak, pokazują one, że istnieje wiele możliwości, by zastąpić tradycyjne opakowania bardziej ekologicznymi alternatywami.
Jak mądrze wybierać eko opakowania zamawiając online?
Wybierając zakupy online i chcąc zminimalizować swój wpływ na środowisko poprzez rozsądny wybór opakowań, warto kierować się kilkoma zasadami. Przede wszystkim, zwracaj uwagę na oznaczenia na opakowaniach i sprawdzaj, co one oznaczają. Nie daj się zwieść hasłom marketingowym i szukaj konkretnych informacji o materiale, z którego wykonane jest opakowanie i o sposobie jego utylizacji.
Wybieraj produkty pakowane w minimalną ilość opakowań. Im mniej materiału zużyto do zapakowania produktu, tym mniejszy jego ślad węglowy. Jeśli masz taką możliwość, wybieraj produkty pakowane w opakowania wielokrotnego użytku lub w opakowania, które możesz łatwo poddać recyklingowi w swoim regionie. Pamiętaj, że najlepszym rozwiązaniem jest unikanie generowania odpadów. Wybieraj produkty, które nie wymagają opakowań lub które możesz kupić na wagę we własnym opakowaniu. To idealnie wpisuje się w ideę zakupów zero waste w Internecie. Informuj sprzedawców o swoich preferencjach dotyczących opakowań – być może zdecydują się na wprowadzenie bardziej ekologicznych rozwiązań.
Kluczem do sukcesu jest świadomość konsumencka. Im więcej będziemy wiedzieć o różnych rodzajach opakowań i ich wpływie na środowisko, tym łatwiej będzie nam podejmować świadome decyzje i dokonywać ekologicznych wyborów. Pamiętajmy, że eko opakowanie to nie tylko hasło marketingowe, ale przede wszystkim odpowiedzialność – nasza i producentów.
